Automat czy manual – skrzynia biegów a bezpieczeństwo

Jedni mają słabość do automatycznej skrzyni biegów, a drudzy twardo obstawiają przy modelu manualnym. Przed zakupem samochodu każdy kierowca zastanawia się, który typ skrzyni wybrać – tradycyjny czy ten, który wciąż jest uznawany za luksus. Jeśli stoisz przed wyborem pierwszego samochodu lub chcesz wymienić stary na nowy, upewnij się w jaki rodzaj skrzyni biegów zainwestować swoje pieniądze.

Ręczna skrzynia biegów

Tak zwany manual to rodzaj skrzyni biegów, na który wciąż stawia zdecydowana większość kierowców. Można śmiało stwierdzić, że jest to dość tradycyjne rozwiązanie, do którego mocno się już przyzwyczailiśmy. Dzięki niej kierowca samodzielnie może zmieniać biegi i kontrolować rytm obrotów pojazdu. Aby móc używać manualnej skrzyni biegów, musimy parować ją ze sprzęgłem, którego zadaniem jest odłączanie skrzyni biegów od drążka podczas ich zmiany. Ręczna skrzynia biegów jest tańsza od automatu, gdyż charakteryzuje ją o wiele prostsza konstrukcja. Dodatkowo, nie wymaga częstych kontroli w serwisie, a jeśli już to najczęściej chodzi o sprawdzenie stanu oleju. Należy również wspomnieć, że manual jest bardzo wytrzymały i jeśli będziemy o niego należycie dbać, może służyć nawet 20 lat.

Automatyczna skrzynia biegów

Jak już wspomnieliśmy, skrzynia automatyczna, potocznie zwana automatem jest droższa od manualnej. Wpływa na to konstrukcja mechanizmu skrzyni, która jest o wiele bardziej skomplikowana. Posiada ona wiele mechanizmów elektronicznych i hydraulicznych, co również wpływa na jej cenę, która wciąż jest główną barierą przy wyborze tego rozwiązania.

Automat, jak sama nazwa wskazuje, wykonuje za kierowcę większość działań związanych z przełączeniem biegów, co w niektórych sytuacjach może być niezwykle przydatne, np. kiedy stoimy w korkach.  Dodatkowo, nie wymaga naciskania na sprzęgło i nie trzeba używać drążka do zmiany biegów. Noga i ręka odpoczywają. Automatyczna skrzynia biegów często wyposażona jest w programy dedykowane do preferowanego stylu jazdy, najczęściej spotykane to: sport, zimowy i ekonomiczny. Wystarczy więc wybrać odpowiedni dla nas tryb i oddać się komfortowej jeździe. To wygoda jest główną przyczyną, dla której kto raz już się przesiadł do auta ze skrzynią automatyczną, nie wyobraża sobie powrotu do manuala w codziennym użytkowaniu.

Serwis skrzyni automatycznej jest znacznie droższy niż serwis skrzyni manualnej. Zaleca się, aby sprawdzać ją co około 60 tys. przejechanych kilometrów.

Automatyczna skrzynia biegów – zalety:

• Dobór przełożeń, aby zachować optymalne obroty silnika. Automat zrobi to lepiej niż przeciętny kierowca, eliminuje to ryzyko uślizgu kół, szczególnie na mokrej lub ośnieżonej powierzchni.
• Trzymanie optymalnych obrotów silnika we wspomnianym wcześniej trybie zimowym, co uzupełnia działanie systemu ASR i większa stabilność prowadzenia auta.
• Ruszenie pod górkę to problem wielu kierowców aut z manualną skrzynią biegów. Pojazd ma tendencję do cofania się, łatwiej też o zaduszenie i zgaszenie silnika. Jest to szczególnie niebezpiecznie, gdy za nami stanie inny pojazd, może dojść wówczas do kolizji. Automat eliminuje te problemy, auto nigdy się nie cofa ani nie gaśnie.
• Dla mniej doświadczonych kierowców istotne może być to, że automat nie gaśnie w żadnych sytuacjach, co pozwala skupić się na manewrze ruszania bez obawy o zaduszenie silnika.
• Skrzynia automatyczna pozawala cały czas trzymać obie ręce na kierownicy, co może być szczególnie istotne w sytuacji konieczności ominięcia przeszkody, wyprowadzenia pojazdu z poślizgu czy nagłego hamowania awaryjnego. W przypadku tego ostatniego manewru nie ma też ryzyka, że zgaśnie nam silnik, co w samochodzie z manualną skrzynią może się zdarzyć, jeśli kierowca pod wpływem emocji zapomni wcisnąć pedał sprzęgła.
• Niewątpliwą zaletą automatu jest kickdown, czyli zredukowanie biegów po wciśnięciu pedału gazu do oporu, co skutkuje tym, że pojazd dynamicznie przyspiesza, mając optymalnie dobrane przełożenie. Z punktu widzenia bezpieczeństwa jest to szczególnie istotne podczas manewru wyprzedzania.
• Automatyczna zmiana biegów jest bardzo przydatna podczas jazdy w terenach górskich, ponieważ na stromych podjazdach kierowca nie musi zaprzątać sobie głowy kwestią doboru odpowiedniego przełożenia. Jednocześnie należy pamiętać, że podczas zjeżdżania z góry, szczególnie na dłuższych odcinkach, powinno hamować się silnikiem, aby nie przegrzać hamulców. W takim celu używamy ręcznego trybu zmiany biegów, w który wyposażona jest każda automatyczna skrzynia biegów w autach Škoda.

Manual skrzynia biegów – zalety:

• W przypadku klasycznej hydraulicznej automatycznej skrzyni biegów, nie wolno wrzucać na luz – pozycja N, gdyż w takim przypadku spada ciśnienie oleju w skrzyni. Z tego powodu samochody z automatyczną skrzynią biegów można holować tylko na krótkich dystansach i z niskimi prędkościami. Problem ten nie dotyczy aut ze skrzyniami manualnymi.
• W manualu można w sytuacjach podbramkowych, np. podczas uślizgu w zakręcie czy omijania przeszkody, wcisnąć sprzęgło. Manewr ten powoduje, że przednia i tylna oś samochodu zostają równomiernie dociążone, dzięki czemu samochód stabilniej się prowadzi.

Na którą skrzynię biegów postawić?

Patrząc od strony komfortu użytkowania i bezpieczeństwa podróży, wybór wydaje się oczywisty – skrzynia automatyczna. Za skrzynią manualną przemawia jej niska cena i niższe koszty serwisowania, choć i tu sprawa nie jest tak oczywista. Wielu mniej doświadczonych kierowców, przez nieodpowiednie użytkowanie przekładni manualnej, doprowadza do szybkiego spalenia sprzęgła w swoim aucie. Wiąże się to z konicznością odwiedzenia serwisu i zostawienia od kilku do kilkunastu (w przypadku aut premium) tysięcy złotych.