Mój koszyk
Każdego dnia kierowcy przejeżdżają przez dziesiątki zakrętów i najczęściej robią to automatycznie. Tymczasem ryzyko, że podczas pokonywania łuku drogi coś pójdzie nie tak i dojdzie do utraty panowania nad pojazdem, a w konsekwencji do wypadku, jest znacznie większe niż podczas jazdy prostymi odcinkami dróg.
Wiedza o tym, jak powinna wyglądać technika pokonywania zakrętów samochodem, należyta ostrożność oraz odpowiednie umiejętności pozwolą zminimalizować ryzyko podczas jazdy w łukach i sprawią, że jazda krętą drogą, zamiast utrapieniem, stanie się przyjemnością dla kierowcy. Co zatem wpływa na bezpieczne wchodzenie w zakręty i w jaki sposób powinniśmy to robić? Poznaj najlepsze techniki pokonywania zakrętów!
napisz do nas
To podstawowe kryterium, od którego zależy bezpieczne pokonanie łuku drogi. Prawa fizyki są tutaj nieubłagane. Im większa prędkość pojazdu, tym wyższa wartość siły odśrodkowej działającej na niego w trakcie jazdy w zakręcie. Jeśli siła odśrodkowa będzie większa niż siła przyczepności opon, dojdzie do poślizgu, utraty panowania nad pojazdem, a w konsekwencji do niekontrolowanego zjechania z wyznaczonego pasa ruchu.
Pokonywanie zakrętu w prawo z nadmierną prędkością grozi zderzeniem czołowym z pojazdami nadjeżdżającymi z przeciwnego kierunku. Między innymi takiemu scenariuszowi mają zapobiegać bariery energochłonne umieszczane na drogach dwujezdniowych. W przypadku lewego zakrętu samochód jadący zbyt szybko może wypaść na pobocze i uderzyć w drzewo lub w element infrastruktury drogowej.
Jaka zatem będzie bezpieczna prędkość pokonywania łuku? Zakładając, że jezdnia, po której się poruszamy, jest sucha i przyczepna, a bezpośrednio przed nami nie porusza się żaden pojazd, to bezpieczną prędkością będzie ta, określona znakami drogowymi i przepisami. Drogi ekspresowe i autostrady projektowane są w taki sposób, aby zakręty były na nich możliwie jak najłagodniejsze, stąd najczęściej obowiązuje tam ta sama prędkość maksymalna, co na pozostałych odcinkach. Zdarzają się jednak na drogach szybkiego ruchu łuki ciaśniejsze, z ograniczeniem prędkości określonym znakami. W takich miejscach bezwzględnie powinniśmy zwolnić.
W przypadku opadów atmosferycznych, zawilgocenia czy zaśnieżenia jezdni, maksymalne prędkości dopuszczalne przepisami czy znakami drogowymi są zbyt wysokie do bezpiecznego pokonania zarówno łagodnych, jak i ostrych zakrętów. Trzeba pamiętać, że w warunkach zmniejszonej przyczepności samochód zwykle nie ma żadnego problemu z utrzymaniem kierunku jazdy na wprost nawet przy prędkościach przekraczających dopuszczalne (wyjątkiem jest tu zjawisko aquaplaningu), problemy zaczynają się podczas pokonywania łuków, kiedy opona nie dość, że musi skutecznie odprowadzać wodę, to musi zapewnić jeszcze przyczepność, której w wyniku działania siły odśrodkowej podczas jazdy z nadmierną prędkością zaczyna brakować.
Częstym błędem kierowcy wchodzącego w zakręt ze zbyt dużą prędkością jest pogłębianie skrętu w momencie, gdy pojawia się poślizg podsterowny, samochód go „nie słucha” i wyjeżdża przodem na zewnątrz zakrętu. Dochodzi wtedy do zwiększenia poślizgu, ponieważ im bardziej skręcone są koła, tym trudniej utrzymać im przyczepność. W takim momencie prawidłowym zachowaniem kierowcy samochodu wyposażonego w ABS będzie hamowanie awaryjne, z kołami tylko nieznacznie skręconymi. Stopniowe pogłębienie skrętu będzie możliwe, ale dopiero gdy prędkość zacznie wyraźnie spadać, a opony przedniej osi odzyskają przyczepność.
Co więcej, hamowanie powoduje dociążenie przedniej osi, co minimalizuje podsterowność, a solidne kopnięcie w hamulec mobilizuje systemy bezpieczeństwa czynnego i powoduje stabilniejsze zachowanie się pojazdu niż w przypadku zbyt delikatnego obchodzenia się z hamulcem. Utratę przyczepności w zakręcie mogą spowodować nie tylko opady deszczu czy śniegu, ale także piasek, żwir czy liście zalegające na jezdni. Żeby uniknąć takich nieprzyjemnych sytuacji, trzeba jeszcze przed wejściem w zakręt zmniejszyć prędkość do określonej przepisami lub znakami drogowymi na jezdni suchej, a na drodze o zmniejszonej przyczepności do niższej, pozwalającej na bezpieczne pokonanie łuku drogi.
Prędkość należy zmniejszyć z wyprzedzeniem, najlepiej odpuszczając po prostu gaz i łagodnie ją wytracając. Jeśli musimy użyć hamulca, to zróbmy to jeszcze przed wejściem w zakręt. Hamowanie w zakręcie w samochodach z ABS jest jak najbardziej możliwe, ale odciążając nagle tylną oś w trakcie pokonywania łuku, ryzykujemy poślizg nadsterowny, podczas którego samochód zaczyna skręcać bardziej, niż chciałby tego kierowca i ma tendencję do obracania się wokół własnej osi. W zakręty wjeżdżamy bez gazu, natomiast możemy zacząć go dodawać już po minięciu wierzchołka zakrętu, gdy zaczyna się przed nami otwierać prosty odcinek drogi.
W samochodach z manualną skrzynią biegów konieczna może być redukcja biegów przed zakrętem. Ważne jest, aby zrobić to odpowiednio wcześnie, tak aby pokonywanie zakrętu odbywało się bez odrywania rąk od kierownicy. Bezpieczna prędkość w zakręcie zależeć będzie od rodzaju pojazdu – samochodami z wyżej położonym środkiem ciężkości, węższym rozstawem kół, na bardziej miękkim zawieszeniu i oponach o wyższym profilu nie da się bezpiecznie przejechać zakrętu z prędkością taką, z jaką zrobi to samochód o sportowej charakterystyce – niski, szeroki, z twardym zawieszeniem. Z kolei podczas jazdy po drodze mokrej czy ośnieżonej, to przede wszystkim stan i głębokość bieżnika opon będą odpowiedzialne za zapewnienie przyczepności wystarczającej do bezpiecznego pokonywania zakrętów.
Obok prędkości, drugim najważniejszym czynnikiem wpływającym na sprawne i bezpieczne pokonywanie zakrętów jest prawidłowy tor jazdy pojazdu w łuku. Pokonując zakręt, starajmy się przejechać go po możliwie łagodnym łuku. Im mniej w zakręcie skręcimy koła, tym mniejsza siła odśrodkowa działać będzie na pojazd, a opony na przedniej osi zachowają przyczepność. Aby spłaszczyć tor jazdy, pokonywanie zakrętu powinniśmy zacząć od zewnętrznej krawędzi naszego pasa ruchu. Takie ustawienie pojazdu w początkowej fazie przejazdu przez zakręt daje nam dodatkową korzyść w postaci korzystniejszej obserwacji drogi przed nami. Po prostu, wchodząc w łuk od strony zewnętrznej, wcześniej będziemy widzieć, co znajduje się w dalszej części zakrętu lub za nim.
Będąc w połowie zakrętu (tzw. apex), powinniśmy z kolei zbliżyć się do wewnętrznej części naszego pasa ruchu, dzięki czemu zostawiamy sobie miejsce po zewnętrznej na wyjeździe z zakrętu, gdyby siła odśrodkowa znosiła tam auto. Innymi słowy, powinniśmy szeroko wejść w zakręt, a wąsko z niego wyjść, co oznacza, że nie możemy zacząć go zbyt wcześnie ścinać, żebyśmy nie byli zmuszeni do zacieśniania skrętu w trakcie pokonywania łuku. Jedynie pierwszy skręt, inicjujący wejście w łuk powinien być bardziej pogłębiony, natomiast podczas samego przejazdu przez zakręt powinniśmy mieć jak najmniej skręcone koła. Prawidłowy tor jazdy w zakręcie minimalizuje ryzyko zjechania ze swojego pasa ruchu.
Prawidłowa technika pokonywania zakrętów oznacza też właściwe trzymanie koła kierownicy. Ręce na kierownicy powinniśmy mieć położone w pozycji „za piętnaście trzecia”, a w trakcie przejazdu przez zakręt nie powinniśmy przekładać rąk na kierownicy. Wyjątkiem są ciaśniejsze zakręty, pokonywane z mniejszymi prędkościami, gdzie występuje konieczność przełożenia rąk, kiedy zaczyna brakować możliwości dalszego pogłębiania skrętu. W takiej sytuacji powinno stosować się technikę skrętu szosowego, dzięki której nie odrywamy rąk od kierownicy i jednocześnie nie zasłaniamy rękoma poduszki bezpieczeństwa.
Przed wejściem w prawy zakręt należy położyć prawą rękę na kierownicy na godzinie 12, lewa ręka pozostaje na godzinie 9. W trakcie wchodzenia w zakręt prawa ręka ciągnie kierownicę, a chwyt lewej ręki luzujemy tak, żeby kierownica się przez nią prześlizgiwała. Kiedy prawa ręka znajdzie się na tej samej wysokości co lewa, zaciskamy uchwyt lewej ręki i kontynuujemy pokonywanie zakrętu, mając zapas ruchu w kierownicy, by go ewentualnie pogłębić.
Technikę tę warto zastosować też podczas pokonywania długich łuków, np. wjazdów i zjazdów z autostrady. Trzymamy wtedy kierownicę stabilniej, z rękami szeroko rozłożonymi na tej samej wysokości, mogąc bez problemu korygować tor jazdy w jedną czy drugą stronę. Warto pamiętać, że tylko prawidłowa pozycja za kierownicą, z odpowiednio wypionowanym oparciem i przylegającymi do niego na całej długości plecami zapewni wystarczające trzymanie boczne. W przeciwnym razie istnieje ryzyko bujania się naszego tułowia w zakrętach, co w konsekwencji prowadzić może do zbyt głębokich i mniej precyzyjnych skrętów.
Nasza szkoła bezpiecznej jazdy przekazuje kursantom cenne wskazówki na temat techniki pokonywania zakrętów. Warto ukończyć kurs bezpiecznej jazdy, aby zwiększyć swoje umiejętności wchodzenia w zakręty.
