Mój koszyk
Wśród użytkowników samochodów osobowych z manualną skrzynią biegów można spotkać niewielki odsetek tych, którzy używają podczas jazdy biegu jałowego, czyli potocznie mówiąc, jeżdżą na luzie. Jaka jest ich motywacja, w których sytuacjach na drodze stosują tę technikę i czy to w ogóle ma sens we współczesnych samochodach?
Jazda na luzie przez dziesiątki lat była jednym z podstawowych sposobów na obniżenie zużycia paliwa. Dawne silniki, zasilane paliwem za pomocą gaźników w autach benzynowych i mechanicznymi pompami wtryskowymi w dieslach, zużywały najmniej paliwa podczas pracy na biegu jałowym i wolnych obrotach. Oszczędni kierowcy chcący zredukować zużycie paliwa w swoich autach, wrzucali luz, kiedy tylko okoliczności na to pozwalały, czyli wtedy, kiedy sytuacja na drodze uniemożliwia kontynuowanie jazdy ze stałą prędkością i wymagała powolnego jej wytracania. Również zjazdy ze wzniesień często mogły odbywać się na luzie. Jednak w tym drugim przypadku pojawiały się częste dyskusje, co jest lepsze: hamowanie silnikiem czy jazda na luzie z górki. Zjeżdżanie ze wzniesień miało większy sens w przypadku lżejszych samochodów oraz zjazdów o niewielkim kącie nachylenia.
napisz do nas
Auta dostawcze, ciężarowe czy autobusy do dziś muszą być hamowane na zjazdach silnikiem, jazda na luzie doprowadziłaby do przegrzania w nich hamulców, co w efekcie mogło skutkować poważnym wypadkiem. Z tych samych powodów, w przypadku lżejszych aut, zjeżdżanie z górki na tyle stromej, że samochód nabierał szybko prędkości, nie było dobrym pomysłem. Tylko optymalny, niewielki kąt nachylenia mógł zapewniać lżejszym samochodom możliwość zjeżdżania ze stałą prędkością, bez jej wytrącania i przyspieszania, a co za tym idzie bez konieczności zbyt długiego korzystania z hamulców.
Jednak, wraz z pojawieniem się silników z układami wtryskowymi sterowanymi elektronicznie, okazało się, że podczas jazdy silnik może wcale nie zużywać paliwa, gdy samochód toczy się na biegu, a kierowca nie wciska gazu, czyli podczas hamowania silnikiem. W takiej sytuacji wtrysk paliwa do cylindrów zostaje wstrzymany, a silnik napędzany jest tylko przez koła i skrzynię biegów. Ta technologiczna nowość zmieniła zasady jazdy ekonomicznej zwanej dzisiaj ecodrivingiem. Jako najlepszy sposób na obniżenie zużycia paliwa zaczęto promować hamowanie silnikiem, połączone w przypadku mocniejszego wytracania prędkości czy konieczności zatrzymania ze stopniowym redukowaniem biegów. Dyskusja o tym, co lepsze: jazda na luzie czy na biegu przestała już tak emocjonować kierowców.
Tymczasem temat wcale nie umarł śmiercią naturalną, ponieważ niektóre szkoły ecodrivingu dopuszczają jazdę na luzie w pewnych przypadkach jako mającą przewagę nad hamowaniem silnikiem. W przeciwieństwie do zerowego zużycia auta jadącego na biegu bez gazu, auto jadące na luzie spala wprawdzie ok. 0,7 – 1,2 l na 100 km, ale jest w stanie przejechać znacznie większy dystans, szczególnie przy wyższej prędkości początkowej, co korzystnie odbija się na zużyciu paliwa.
W związku z tym jazda na luzie może być stosowana tam, gdzie kierowca ma do pokonania spory dystans, na którym będzie powoli wytracał prędkość. Przykładem będą opuszczone zapory na przejeździe kolejowym widoczne, np. z odległości kilometra – samochód toczący się w ich kierunku na takim dystansie zużyje mniej paliwa niż taki, w którym kierowca rozpocznie hamowanie silnikiem, w efekcie czego prędkość zostanie wytrącona zbyt wcześnie i będzie wymagane ponowne wciśnięcie pedału przyspieszenia. Z tego samego powodu jazda na luzie z górki jest dopuszczalna, ale tylko wtedy, gdy spełnione są wymienione wcześniej wymagania (niewielkie nachylenie, względnie niska masa pojazdu).
Czasem można spotkać się z opinią, że jazda na luzie nie jest bezpieczna, ponieważ kierowca nie może w sytuacji zagrożenia nagle przyspieszyć. Tymczasem na kursach bezpiecznej jazdy, także tych prowadzonych przez Skoda Auto Szkoła kierowcy przekonują się na własnej skórze, że to hamowanie prawie zawsze jest najlepszym sposobem na uniknięcie zagrożenia w sytuacji, gdy na drodze dzieje się coś złego. A oczywiście samochód jadący na luzie zahamuje tak samo skutecznie co ten jadący na biegu.
Samochód jadący na luzie ma równomiernie dociążane obie osie, dzięki czemu prowadzi się neutralnie i przewidywalnie bez tendencji do podsterowności lub nadsterowności. Jednak pomysł, aby pokonywać zakręty na luzie, nie jest dobry, a mimo to są kierowcy mający taki nawyk. Kierowca, który wjechał zbyt szybko w śliski zakręt, może wcisnąć pedał sprzęgła i jest to zdecydowanie lepszy pomysł niż jazda na luzie. Rozłączenie napędu sprzęgłem będzie miało taki sam efekt jak zastosowanie luzu, a kierowca będzie miał do dyspozycji bieg od razu po zdjęciu nogi z pedału sprzęgła.
Innym złym nawykiem związanym z jazdą na luzie jest stosowanie jej podczas dojeżdżania do skrzyżowania, na którym pali się czerwone światło, czy wszędzie tam, gdzie trzeba zatrzymać się po przejechaniu niewielkiego dystansu. Nie dosyć, że auto kierowcy z takimi nawykami zużywa więcej paliwa, to jeszcze klocki i tarcze hamulcowe trzeba wymieniać w nim częściej, niż w identycznym samochodzie kierowcy, stosującego hamowanie silnikiem z użyciem hamulców dopiero krótko przed zatrzymaniem.
Na koniec warto też wspomnieć, że w wielu automatycznych skrzyniach biegów montowanych we współczesnych samochodach dostępny jest tryb „żeglowania”. Wybierając odpowiedni tryb jazdy w zależności od modelu auta – eco lub normalny, skrzynia biegów wyrzuca na luz po zdjęciu nogi z gazu. Niskie opory toczenia nowoczesnych samochodów pozwalają na pokonywanie w ten sposób znacznych odcinków drogi, przyczyniając się do obniżenia zużycia paliwa.
Nie jest żadnym zaskoczeniem, że automatyczne skrzynie biegów stają się coraz bardziej powszechne, statystyki sprzedaży nowych samochodów wykazują rosnącą przewagę aut z taką przekładnią, a w przypadku mocniejszych jednostek napędowych są jedyną dostępną opcją. Dlatego za jakiś czas dyskusja o tym, czy warto jeździć na luzie, straci na aktualności. Na razie, ten element techniki jazdy może być stosowany tylko przez wprawionych miłośników ecodrivingu umiejących wykorzystywać go w sprzyjających okolicznościach. Jazda na luzie w innych przypadkach, z wyjątkiem holowania, jest najczęściej efektem złego nawyku i błędem w technice jazdy samochodem i nie powinno się jej stosować.
Chcesz jeszcze lepiej prowadzić samochód? Szkoła bezpiecznej jazdy zaprasza na zajęcia. Oferujemy:
